To może Ci się przydać!
Mapa zasadnicza
to wielkoskalowe opracowanie kartograficzne, które zawiera informacje o przestrzennym usytuowaniu punktów osnowy geodezyjnej, działek ewidencyjnych, budynków, konturów użytków gruntowych, konturów klasyfikacyjnych. Obejmuje również sieci uzbrojenia terenu, budowli i urządzeń budowlanych oraz innych obiektów topograficznych. Uwzględnia też wybrane informacje opisowe dotyczące tych obiektów. Jest podstawowym opracowaniem geodezyjno-kartograficznym. Obejmuje obszar całego kraju. Na jej podstawie wykonuje się inne opracowania kartograficzne, które służyć mogą do celów projektowych czy budowlanych.
Mapa do celów projektowych
to opracowanie kartograficzne wykonane z wykorzystaniem wyników pomiarów geodezyjnych i materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Zawiera elementy stanowiące treść mapy zasadniczej. Obejmuje przygotowanie dokumentacji geodezyjnej koniecznej do wykonania projektu budowlanego. Powstaje na kopii aktualnej mapy zasadniczej. Mapa do celów projektowych jest niezbędna przy planowaniu zagospodarowania terenu. Swoim zasięgiem obejmuje również obszar otaczający teren inwestycji. Treść takiej mapy powinna zawierać opracowane geodezyjnie linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu, linie zabudowy, osie ulic i dróg. Ponadto znaleźć się na niej musi usytuowanie zieleni wysokiej oraz innych obiektów i szczegółów wskazanych przez projektanta.
Mapa ewidencyjna
jest wielkoskalowym opracowaniem kartograficznym tworzonym na podstawie zbiorów danych ewidencji gruntów i budynków (EGiB). Pochodzą one z baz danych państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Mapa ewidencyjna zawiera takie informacje jak: granice, oznaczenia punktów granicznych, kontury użytków gruntowych i ich oznaczenia, kontury klas bonitacyjnych. Obejmuje kontury budynków i bloki budynków, numery działek ewidencyjnych. Uwzględnia też dane opisowo-informacyjne ( m.in. nazwy jednostek podziału terytorialnego państwa, oznaczenia jednostki ewidencyjnej i obrębu, nazwy ulic, placów, uroczysk, cieków, zbiorników wodnych i innych obiektów fizjograficznych, numery dróg publicznych, numery porządkowe i ewidencyjne budynków).
Mapa numeryczna
jest to mapa w formie cyfrowej, której obiekty przedstawione są w formie obrazów wektorowych. Tworzy się ją w oparciu o bieżące geodezyjne pomiary bezpośrednie (wyniki są wprowadzane do komputera i odpowiednio przetwarzane), digitalizację map kreskowych (przetworzenie mapy z postaci papierowej do postaci numerycznej przy pomocy digitizera lub skanera), metody fotogrametryczne (wykorzystanie zdjęć lotniczych oraz naziemnych) lub metody teledetekcyjne (wykorzystanie obrazów satelitarnych).
Mapa rastrowa
powstaje w wyniku obróbki cyfrowej (zwykle skanowania) map tradycyjnych – papierowych lub foliowych. Ze względu na stałą rozdzielczość, nadaje się do przedstawiania niewielkich obszarów. Przy powiększeniu zauważyć można pikselową budowę takiej mapy.
Aktualizacja mapy
jest czynnością niezbędną między innymi do sporządzenia mapy do celów projektowych. Na podstawie pomiarów w terenie uprawniony geodeta wprowadza bieżące informacje do mapy zasadniczej. W ten sposób stan faktyczny mierzonego obszaru zostaje odwzorowany kartograficznie. Dzięki temu treść mapy zasadniczej jest zaktualizowana i zgodna z sytuacją, jaką geodeta zastał w terenie.
Sieci uzbrojenia terenu
są to wszelkiego rodzaju nadziemne, naziemne i podziemne przewody i urządzenia: wodociągowe, kanalizacyjne, gazowe, cieplne, telekomunikacyjne, elektroenergetyczne i inne. W ich zakres nie włącza się urządzeń melioracji szczegółowych. Należą do nich także podziemne budowle, które w rozumieniu przepisów o statystyce publicznej nie są budynkami. Są to m.in. tunele, przejścia, parkingi, zbiorniki. Koordynacja usytuowania projektowanych sieci uzbrojenia terenu została powierzona starostom. Uzgodnione usytuowanie projektowanych sieci jest nanoszone na mapę zasadniczą lub jej kopię.
Wypis i wyrys z rejestru gruntów
wypis jest zbiorem danych o działce, budynku lub lokalu i opisuje dane dotyczące nieruchomości. Znaleźć w nim można m.in. informacje określające położenie nieruchomości. Zawiera też opis użytku gruntowego, numer działki ewidencyjnej, numer arkusza mapy i numer księgi wieczystej nieruchomości oraz oznaczenie dokumentu w przypadku jej braku. Wypis może zawierać dane właściciela budynku lub gruntu. Dokument jest wydrukiem z państwowego rejestru i musi być podpisany przez uprawnionego pracownika. Do czynności notarialnych – jako podstawa wpisu w księdze wieczystej – niezbędna jest jego pełna wersja. Wypis uproszczony jest natomiast potwierdzeniem zapisów w ewidencji gruntów. Wyrys z rejestru gruntów to przedstawienie danych z ewidencji gruntów i budynków w formie graficznej – przy pomocy mapy. Znajdują się w nim informacje o położeniu działki, jej kontury czy rozmieszczenie budynków i nazwy ulic. Wyrys z mapy ewidencyjnej, jest dokumentem, który pochodzi z państwowego systemu. Dlatego wymaga podpisu uprawnionego przedstawiciela organu wydającego. O otrzymanie wypisu i wyrysu może ubiegać się: właściciel gruntów, osoba, która ma prawo dysponować nieruchomością, organy administracji publicznej. O dokumenty ubiegać się mogą podmioty niebędące organami administracji publicznej, które realizują zadania zlecone przez organ administracji publicznej związane z budynkami i lokalami, których dotyczy ewidencja. Uprawnionymi są również operatorzy sieci i inne podmioty posiadające interes prawny w tym zakresie.
Obręb ewidencyjny
jest jednostką powierzchni podziału kraju wyodrębnioną do celów ewidencji gruntów i budynków. Na terenie miasta może obejmować cały jego obszar lub wydzieloną część (w granicach dzielnicy, osiedla, zespołu urbanistycznego). Na obszarach wiejskich położony jest zwykle w jej granicach administracyjnych wraz z przyległymi do niej obiektami fizjograficznymi. Może również obejmować wydzieloną część. Każdy obręb ewidencyjny jest oznaczony nazwą i numerem, które są unikalne w jednostce ewidencyjnej (powinny odnosić się do miasta lub wsi, której dotyczą). Podziału na obręby ewidencyjne i określenia ich granic dokonuje starosta w uzgodnieniu z Głównym Geodetą Kraju, po zasięgnięciu opinii właściwej miejscowo jednostki statystyki publicznej.
Użytkowanie wieczyste
to specyficzne prawo podmiotowe dotyczące nieruchomości gruntowej. Umożliwia osobie fizycznej lub prawnej korzystanie z gruntów Skarbu Państwa lub gruntów jednostek samorządu terytorialnego (województwa, powiatu, gminy) lub związku tych jednostek. Pozwala ono na oddanie nieruchomości na okres 99 lat. Czas ten może ulec skróceniu w wyjątkowych wypadkach, jednak nie krócej niż na 40 lat. Do powstania prawa konieczne jest zawarcie umowy w formie aktu notarialnego oraz wpis tego prawa do księgi wieczystej. Podmiot, który oddaje grunt w użytkowanie wieczyste pozostaje jego właścicielem. Pobiera z tego tytułu opłatę roczną od użytkownika wieczystego. Obok prawa własności i ograniczonych praw rzeczowych użytkowanie wieczyste daje możliwość swobodnego rozporządzania nieruchomością. Oznacza to, że przedmiot użytkowania może być dziedziczony, przekazany w spadku, odsprzedany, a nawet obciążony. Nabywca ma pełne prawo własności do budynków i innych urządzeń wzniesionych na tym gruncie. Posiada też pierwszeństwo do wykupu ziemi, na której zostały postawione budynki.
Osnowa geodezyjna
to usystematyzowany zbiór jednoznacznie identyfikowalnych punktów, które zostały oznaczone w terenie znakami geodezyjnymi. Ich położenie wyznaczone zostało w państwowym systemie odniesień przestrzennych w sposób właściwy dla danego rodzaju osnowy. Musi przy tym umożliwiać określenie dokładności tego wyznaczenia. Punkty osnów stabilizuje się w terenie znakami w sposób zapewniający ich wieloletnią trwałość oraz możliwość wykorzystywania do pomiarów. Punkty te mają nadane numery. Każdy z nich posiada również opis topograficzny. Informacje o punktach i ich dane umieszcza się w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym.
Gleboznawcza klasyfikacja gruntów
jest podstawowym źródłem danych o glebach w kraju. Termin oznacza podział gleb na klasy bonitacyjne (ocena wartości użytkowej gleby) ze względu na jakość produkcyjną, która ustalona została na podstawie cech genetycznych. Klasyfikację taką przeprowadza starosta. Może to zrobić z urzędu lub na wniosek właściciela albo władającego gruntami, który wskazany jest w ewidencji gruntów i budynków. Dane gromadzone są przez starostów. Służą one do tworzenia ewidencji gruntów i budynków.
Wznowienie znaków granicznych
(granic działki) polega na przywróceniu pierwotnego położenia punktów granicznych. Warunkiem jest istnienie dokumentów potwierdzających ten stan. Wznowienie może być wykonane bez postępowania rozgraniczeniowego, jeżeli znaki zostały przesunięte, uszkodzone albo zniszczone. Czynności realizuje uprawniony geodeta na zlecenie właściciela lub użytkownika wieczystego działki. Odtwarza on granice na podstawie dokumentów, które potwierdzają ich uprzednio ustalone położenie. Na koniec sporządza protokół poświadczający wznowienie.
Stabilizacja punktów granicznych
polega na utrwaleniu punktu granicznego przez umieszczenie w nim znaku granicznego lub jednoznaczne oznaczenie jego położenia na istniejącym trwałym elemencie zagospodarowania terenu usytuowanym na granicy nieruchomości. Dla ustalonych bezspornie punktów granicznych oraz znaków granicznych przesuniętych, uszkodzonych lub zniszczonych, których położenie zostało wznowione, należy wykonać stabilizację w obecności stron. Stabilizacja jest czynnością, która kończy między innymi wznowienie punktów granicznych. Oznaczenia przeprowadza się w sposób trwały. Punkty graniczne należy utrwalić znakami naziemnymi i podziemnymi. Znaki naziemne wykonuje się z betonu, kamienia naturalnego lub innego trwałego materiału. Jako znaki podziemne mogą być użyte rurki drenarskie, butelki, płytki betonowe lub inne podobne przedmioty.
EGiB
czyli Ewidencja Gruntów i Budynków. Jest to publiczny rejestr danych liczbowych i opisowych, który gromadzi, aktualizuje i udostępnia informacje o gruntach, budynkach i lokalach. Pośrednio mówi też o danych dotyczących właścicieli nieruchomości (a w przypadku braku danych o właścicielach, danych osób i jednostek organizacyjnych, które tymi nieruchomościami władają). Ewidencja obejmuje całe terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyjątkiem morza terytorialnego. Dane zawarte w ewidencji podlegają aktualizacji i są udostępniane. W ewidencji nie wykazuje się budynków, których budowa, według przepisów prawa budowlanego, nie wymaga pozwolenia lub zgłoszenia. Od roku 2018 informacje, które są przechowywane w EGiB można uzyskać przez Internet. Za ich gromadzenie i udostępnianie odpowiedzialny jest starosta.
GESUT
to Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia Terenu. Jest to system informacyjny zapewniający gromadzenie, aktualizację i udostępnianie informacji o sieciach uzbrojenia terenu (istniejących, ale również projektowanych i w trakcie budowy) w sposób jednolity dla obszaru całego kraju. Zawiera także dane dotyczące ich usytuowania, przeznaczenia i podstawowych parametrów technicznych. Znaleźć w niej można informacje o podmiotach, które władają sieciami. Baza GESUT prowadzona jest w dwóch postaciach – jako krajowa i powiatowa. Za pierwszą odpowiada i prowadzi Główny Geodeta Kraju. Zgromadzone w niej dane pochodzą z baz powiatowych lub z innych materiałów. Tworzenie, prowadzenie i udostępnianie powiatowej bazy GESUT, jest zadaniem starostów (prezydentów miast na prawach powiatu). Powstaje ona na bazie materiałów pochodzących z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Korzysta również z zasobów pozyskanych z rejestrów publicznych i od organów, które władają sieciami uzbrojenia terenu.
Znaki graniczne
to znaki z trwałego materiału umieszczone w punktach granicznych lub trwałe elementy zagospodarowania terenu znajdujące się w tych punktach. Określanie ich położenia stanowi czynność techniczną związaną z ustaleniem przebiegu granic. Miejsca usytuowania znaków mogą być wyznaczone tylko przez uprawnionych geodetów na podstawie pomiarów oraz map. Ich brak lub niewłaściwa lokalizacja mogą skutkować nałożeniem kary na właściciela terenu. Punkty graniczne należy utrwalić znakami naziemnymi i podziemnymi. Znaki naziemne wykonywane są z betonu, kamienia naturalnego czy innego trwałego materiału. Jako znaków podziemnych użyć można rurek drenarskich, butelek, płytek betonowych albo podobnych przedmiotów. W przypadku zniszczenia lub przesunięcia konieczne jest przeprowadzenie procedury wznowienia znaków granicznych. Niedozwolone jest wyznaczanie granic i oznaczanie ich na własną rękę. Właściciele lub inne osoby władające nieruchomościami są zobowiązane do ochrony znaków granicznych. Oznacza to, że mają obowiązek utrzymania ich w należytym stanie, tak by nie doszło do ich zniszczenia lub usunięcia. Wszelkie zaniedbania w tym zakresie mogłyby doprowadzić do zatarcia granicy pomiędzy sąsiadującymi nieruchomościami.
Reper
to znak geodezyjny, wykonany zazwyczaj z metalu, którym stabilizuje się punkty osnowy wysokościowej. Jest punktem, który wykorzystują geodeci oraz mierniczy do dokładnego określania wysokości. Repery najczęściej osadzone są w ścianach budynków (co gwarantuje ich stabilność) w odległości kilkudziesięciu centymetrów od ziemi. Ważne, aby fundamenty budowli sięgały poniżej poziomu zamarzania gruntu. Repery to zwykle metalowe bolce z wyrytym numerem albo śruby kolejowe. Stanowią podstawę pomiarów niwelacyjnych (wyznaczania wysokości pomiędzy punktami terenowymi) i są punktami, które wchodzą w skład ciągu niwelacyjnego.
Teodolit
jest przyrządem geodezyjnym przeznaczony do pomiarów w terenie kątów poziomych i pionowych. Może być zarówno optyczny, jak i elektroniczny. Jest narzędziem przydatnym w tyczeniu prostych oraz pod zadanym kątem, przenoszenia wysokości i pionowania. Sprawdza się w pracach związanych z wyznaczaniem obrysów budynków, ustawianiem elementów konstrukcji, szalunku i elewacji w linii. Pomocny będzie również przy tworzeniu krawężników i ogrodzeń, określania poziomu sufitu, ale też przy pionowaniu podpór i słupów. Teodolit wyposażony jest w lunetę, która wraz z korpusem instrumentu może obracać się wokół jego osi pionowej jak i w płaszczyźnie pionowej. Umożliwia to swobodne i dokładne wykonanie odczytu kierunków poziomych oraz pionowych. W większości przypadków używane są teodolity stojące, mocowane podczas pracy na trójnożnych statywach.
Niwelator
to optyczny lub laserowy przyrząd geodezyjny, który służy do pomiarów różnicy wysokości (niwelacji) pomiędzy określonymi punktami terenowymi. Zasada jego działania jest zbliżona do działania poziomicy (wyznacza poziom i pion). Niwelator niezbędny jest zarówno do ustalania różnicy wysokości, jak i do kontroli tych wartości na późniejszym etapie. Do jego użycia konieczne jest zastosowanie dodatkowych akcesoriów – statywu trójnożnego, łat i żabek niwelacyjnych. Niwelator, oprócz geodezji, ma zastosowanie również w budownictwie, rolnictwie, ogrodnictwie, brukarstwie, a także pracach wodno-kanalizacyjnych i remontowych.
Tachimetr
jest przyrządem geodezyjnym przeznaczonym do pomiaru kątów poziomych, pionowych i odległości. Wykorzystywany jest w masowym pomiarze położenia punktów terenowych. Stanowi połączenie teodolitu (pomiar kątów) i dalmierza (pomiar odległości). Dzięki takiemu rozwiązaniu możliwy jest jednoczesny pomiar sytuacyjny i wysokościowy punktów terenowych. Otrzymany w ten sposób obraz pokazuje ukształtowanie określonego terenu. Tachimetry pomocne są przy sporządzaniu map sytuacyjno-wysokościowych dla celów projektowych, planowaniu przestrzennym, inwentaryzacji sieci uzbrojenia terenu oraz inwentaryzacji powykonawczej. W geodezji używane są tachimetry optyczne i elektroniczne.